افزونه LiteSpeed Cache WordPress برای افزایش سرعت وردپرس [آموزش کامل]
در این آموزش جامع، ما به صورت مرحله‌ای و فنی به تنظیمات افزونه LiteSpeed Cache (LSCache) و ابزارهای مرتبط مانند QUIC.cloud و قابلیت‌های سطح سرور LiteSpeed می‌پردازیم. هدف این است که بدون کپی‌برداری از منبع، با توضیحات عمیق و مثال‌های عملی شما را قادر سازیم تنظیمات بهینه را بر اساس نوع سایت و سرور خود اعمال کنید تا زمان بارگذاری، LCP، TBT و نمرهٔ PageSpeed و GTmetrix بهینه شود.
پیش‌نیازها و توصیه‌های اولیه
بررسی سرور: ابتدا مشخص کنید وب‌سرور شما چیست (LiteSpeed/OpenLiteSpeed، Nginx یا Apache). برخی قابلیت‌ها (مثل server-level cache) فقط در ترکیب با وب‌سرور LiteSpeed کامل کار می‌کنند. اگر به LiteSpeed دسترسی ندارید، افزونه هنوز هم ابزارهای مفید بهینه‌سازی تصاویر و فایل‌ها را ارائه می‌دهد.
نسخهٔ افزونه و بکاپ: قبل از هر تغییر بزرگ افزونه را به‌روز کنید و یک بکاپ کامل از فایل‌ها و دیتابیس تهیه کنید تا در صورت بروز مشکل بتوانید بازگردانی کنید.
برای تجربه سرعت و امنیت بالاتر در وب‌سایت خود، پیشنهاد می‌کنیم با خرید VPS و منابع بیشتر از این افزونه استفاده کنید. همچنین اگر به دنبال منابع اختصاصی با لوکیشن خاص هستید، سرور مجازی آمریکا می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.
نصب و فعال‌سازی
نصب افزونه: از پیشخوان وردپرس → افزونه‌ها → افزودن، عبارت LiteSpeed Cache را جستجو و نصب کنید. سپس افزونه را فعال نمایید. اگر هاست شما افزونه را از قبل نصب کرده باشد کافیست آن را فعال کنید.
بررسی دسترسی‌ها: بعد از فعال‌سازی، به صفحه تنظیمات LiteSpeed Cache بروید و نگاه کلی به تب‌ها بیندازید. اگر قصد استفاده از QUIC.cloud را دارید، در بخش Domain Key آن را ثبت کنید؛ برای این کار نیاز است دامنه خود را در پنل QUIC.cloud ثبت نمایید.
قواعد کلی پیکربندی
قانون اول: تغییرات یک به یک و تست بعد از هر تغییر. خصوصا بخش‌های minify و combine که می‌توانند ترتیب load فایل‌ها را تغییر داده و موجب شکست طرح‌بندی شوند.
قانون دوم: Purge کش پس از هر تغییر بزرگ؛ زیرا تست روی یک صفحه cached نتیجه متفاوتی نشان می‌دهد.
قانون سوم: اگر هاست شما اشتراکی است، قبل از فعال‌سازی crawler یا guest mode، با پشتیبانی هاست هماهنگ کنید چون این قابلیت‌ها ممکن است بار اضافه CPU/IO ایجاد کنند.
تب General — تنظیمات عمومی (شرح و پیشنهادها)
Automatically Upgrade: فعال بودن باعث نصب خودکار آپدیت‌ها می‌شود. پیشنهاد می‌شود در سایت‌های production که تغییرات خودکار ممکن است ریسک‌زا باشد، این گزینه خاموش شود تا آپدیت‌ها را کنترل‌شده اعمال کنید؛ در سایت‌های کم‌هزینه یا غیرحساس روشن باشد تا امنیت و باگ‌ها سریع‌تر رفع شوند.
Domain Key / QUIC.cloud API: اگر قصد استفاده از خدمات QUIC.cloud (تولید Critical CSS، CDN تصویر، یا CDN کش) را دارید، این کلید را وارد کنید. در غیر این صورت این بخش را خالی بگذارید.
Guest Mode: وقتی فعال شود، حالت «نسخه کش‌شده عمومی» را به مهمانان سریع سرو می‌کند و بعد بخش‌هایی را با AJAX بروز می‌کند.
مزیت: کاهش زمان لود برای بازدیدکننده اول.
معایب: بار اضافی سرور و احتمال ناسازگاری با بعضی پلاگین‌ها.
پیشنهاد: در سایت‌های با ترافیک بالا و صفحات استاتیک زیاد مفید است؛ در سایت‌های دینامیک یا عضومحور با احتیاط.
تب Cache — تنظیمات کش (توضیحات کامل)
Enable Cache: این گزینه کش را فعال یا غیرفعال می‌کند. برای عملکرد بهتر همیشه فعال باشد مگر در حالت توسعه.
Cache Logged-in Users: ذخیره نسخه کش برای کاربران واردشده. در سایت‌های membership یا فروشگاهی معمولا خاموش بماند چون اطلاعات شخصی باید زنده نمایش داده شود. در سایت‌هایی که کاربران واردشده فقط حق مشاهده‌ای دارند و محتوای اختصاصی ندارند می‌توانید روشن کنید.
Cache Commenters: کش صفحات کاربران نظرگذار. اگر می‌خواهید نظر جدید فورا نمایش یابد این را خاموش بگذارید.
Cache REST API: کش پاسخ‌های REST API وردپرس. معمولا روشن باشد مگر اینکه پلاگین یا فرایندی نیاز به پاسخ زنده داشته باشد.
Cache Login Page: کش صفحه ورود اغلب بی‌خطر است و سرعت آن را بالا می‌برد؛ روشن قرار دهید مگر تنظیمات امنیتی خاصی در سایت دارید.
Cache favicon.ico: جلوگیری از اجرای PHP برای favicon. روشن باشد.
Cache PHP Resources: کش منابعی که توسط PHP تولید می‌شوند؛ معمولا روشن بودن آن مفید است.
Cache Mobile: اگر سایت نسخه موبایل جداگانه یا نمایش متفاوتی برای موبایل دارد، این گزینه را актив کنید تا کش جداگانه برای موبایل ایجاد شود؛ در غیر این صورت خاموش باشد تا کش یکپارچه استفاده شود. اگر فعال می‌کنید user-agent list را بررسی و تکمیل کنید.
Private Cached URIs / Force Cache URIs: این فیلدها برای تعیین آدرس‌هایی است که باید خصوصی یا اجباری کش شوند؛ این تنظیمات ریسک‌آفرین هستند و باید تنها در صورت نیاز و با دقت استفاده شوند.
Drop Query String: اگر query stringهایی مانند UTM دارید که تغییری در محتوای صفحه ایجاد نمی‌کنند، می‌توانید آن‌ها را به این فهرست اضافه کنید تا query ignored شود و نسخه کش مشترک استفاده شود. مراقب باشید چون برخی پارامترها محتوای صفحه را تغییر می‌دهند و نباید حذف شوند.
تب TTL & Purge — زمان ماندگاری و پاک‌سازی کش
Default Public Cache TTL: زمان پیش‌فرض نگهداری کش عمومی به ثانیه. برای صفحات استاتیک ترمی می‌توان مقدار بیشتری (مثلا 86400 = یک روز) تنظیم کرد؛ برای صفحات پرفروش یا اخبار مقدار کمتر مناسب است.
Default Private Cache TTL: زمان کش برای کاربران واردشده که معمولا کمتر از عمومی است.
Purge Rules: تعیین کنید بعد از اعمال تغییر بر روی محتوا چه قسمت‌هایی purge شوند؛ معمولا پاک شدن کش برای پست، صفحه و دسته‌بندی مرتبط فعال باشد تا تغییرات به سرعت منعکس شوند.
Smart Purge: برخی پیاده‌سازی‌ها امکان purge هوشمند را دارند که فقط صفحات مرتبط را پاک می‌کنند؛ این روش بهینه‌تر است و مانع از پاک‌سازی کامل cache می‌شود.
URI Excludes: صفحات حساسی مانند صفحهٔ پرداخت، سبد خرید، پنل کاربری و webhookها را در این قسمت وارد کنید تا هرگز کش نشوند.
تب Page Optimization — تنظیمات HTML/CSS/JS
Minify CSS/JS/HTML: حذف فضاها، کامنت‌ها و کاراکترهای غیرضروری برای کاهش حجم فایل. توصیه: ابتدا minify را فعال کنید و سایت را چک کنید؛ اگر نشانه‌ای از به‌هم‌ریختگی ظاهر شد فایل‌های مربوطه را در exclude قرار دهید.
Combine CSS/JS: ادغام فایل‌های متعدد در یک فایل برای کاهش تعداد درخواست‌ها. توجه: در پروتکل HTTP/2 و HTTP/3 این مزیت کمتر است چون multiplexing وجود دارد؛ همچنین ترکیب می‌تواند ترتیب اجرای اسکریپت‌ها را تغییر دهد و موجب خطا شود. توصیه: در صورت استفاده از HTTP/2/3، ترکیب را با احتیاط به کار ببرید یا از تکنیک‌های دیگری مانند preload و defer بهره ببرید.
Load CSS Asynchronously / Generate Critical CSS: تولید Critical CSS باعث می‌شود بخش بحرانی CSS به‌صورت inline بارگذاری شده و بقیهٔ CSS به‌صورت غیرمسدودکننده بارگذاری شود. اگر دسترسی به QUIC.cloud دارید، تولید خودکار Critical CSS را فعال کنید؛ در غیر این صورت می‌توانید از ابزارهای محلی برای استخراج CSS بحرانی استفاده کنید.
Delay JS Execution: به تاخیر انداختن اجرای جاوا اسکریپت تا تعامل کاربر یا رویداد مشخص، می‌تواند به شدت TBT را کاهش دهد. اما برخی اسکریپت‌های ضروری را نباید تاخیر داد؛ از exclude استفاده کنید.
Remove Query Strings From Static Resources: حذف query string از منابع استاتیک برای بهبود cacheability. اگر از query string برای cache-busting استفاده می‌کنید، این مورد را مدیریت شده فعال کنید.
Inline CSS/JS Minify: برای کدهای inline نیز minify اعمال می‌شود؛ مراقب جاوا اسکریپت‌های متکی به فضاهای خاص باشید.
تب CSS/JS — گزینه‌های پیشرفته
Critical CSS Generation Method: برخی ابزارها از سرور استفاده می‌کنند و برخی از سرویس‌های ابری. تولید محلی ممکن است منابع سرور را مصرف کند؛ سرویس‌هایی مانند QUIC.cloud این کار را با سرورهای خود انجام می‌دهند.
Exclude CSS/JS Files: اگر بعد از minify/combine بخش‌هایی از سایت مشکل پیدا کردند، شناسه یا مسیر فایل را در این فیلدها قرار دهید تا آن‌ها از پردازش مستثنی شوند.
Load JS Deferred / Async: تنظیم اجرای غیرهم‌زمان یا به‌صورت defer برای کاهش بلاک رندرینگ. تست کنید که اسکریپت‌های وابسته به ترتیب اجرای خاص به درستی کار کنند.
تب Image Optimization — تصاویر و WebP
Lazy Load Images & Iframes: بارگذاری تنبل برای تصاویر و iframeها به کاهش زمان بارگذاری اولیه کمک می‌کند. توجه کنید تصاویر مهم بالای صفحه (hero) نباید lazy شوند؛ برای آن‌ها از preload استفاده کنید.
WebP Conversion: تبدیل تصاویر به WebP اندازهٔ فایل را به‌طور احتمالا چشمگیری کاهش می‌دهد. پس از فعال‌سازی مطمئن شوید که مرورگر و CDN شما WebP را پشتیبانی و تحویل می‌دهند.
Automatic Image Optimization: برخی پیاده‌سازی‌ها امکان فشرده‌سازی خودکار تصاویر در زمان آپلود یا پس از آن را دارند. گزینه bulk optimization را برای تصاویر قبلی اجرا کنید اما مراقب مصرف منابع و زمان اجرا در سرور باشید.
Placeholder / Low-Quality Image Placeholder (LQIP): استفاده از تصاویر پیش‌بارگذاری شده با کیفیت پایین و سپس تعویض آن‌ها با نسخه کامل پس از لود کامل، تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد و CLS را کاهش می‌دهد.
تب CDN و QUIC.cloud
QUIC.cloud Overview: مجموعه‌ای از خدمات مبتنی بر LiteSpeed که شامل CDN، تولید Critical CSS، بهینه‌سازی تصویر و crawler برای warm کردن cache است. ثبت دامنه و واردکردن Domain Key در تنظیمات افزونه امکان استفاده از این خدمات را فعال می‌کند.
وقتی از QUIC.cloud استفاده کنید: تولید Critical CSS، بهینه‌سازی تصاویر و توزیع محتوا نزدیک کاربر نهایی انجام می‌شود و معمولا نمره PageSpeed را بالا می‌برد. اما هماهنگی headerهای cache-control بین CDN و سرور اصلی ضروری است تا purgeها همگام شوند.
استفاده همزمان با Cloudflare یا CDN دیگر: امکان‌پذیر است اما پیکربندی cache headers، Page Rules و تنظیمات purging باید دقیق باشد تا محتوا در CDNها همگام شود و کش‌های قدیمی ارائه نشود.
تب Crawler — فعال نگه داشتن کش
Crawler Function: crawler داخلی صفحات را بازدید می‌کند تا cache را warm نگه دارد؛ این باعث می‌شود بازدیدکننده واقعی نیز از نسخهٔ cache شده بهره‌مند شود. این قابلیت برای سایت‌های بزرگ و صفحات پراکنده مفید است.
موارد احتیاط: crawler می‌تواند بار اضافی روی سرور ایجاد کند، به‌خصوص در هاست اشتراکی. نرخ (rate) و زمان‌بندی crawler را طوری تنظیم کنید که در زمان‌های خلوت اجرا شود و از مصرف بالای منابع جلوگیری گردد.
تب Database — بهینه‌سازی دیتابیس
Database Cleanup: حذف revisions قدیمی، spam comments، trashed posts، transientها و optionهای غیرضروری، حجم دیتابیس و زمان پاسخ‌گویی کوئری‌ها را کاهش می‌دهد. هر عملیات را ابتدا در محیط staging تست کنید و قبل از اجرای پاک‌سازی کامل بکاپ تهیه کنید.
Schedule Optimizations: زمان‌بندی اجرای پاک‌سازی را در ساعاتی که ترافیک پایین است انجام دهید تا تاثیر منفی روی کاربران نداشته باشد.
تب Toolbox — ابزارهای کاربردی
Purge All: پاک‌سازی کامل کش. در زمان رفع اشکال یا انتشار تغییرات عمده استفاده کنید اما توجه داشته باشید که بلافاصله بعد از Purge ترافیک روی سرور افزایش می‌یابد تا cache دوباره تولید شود.
Import/Export Settings: این گزینه برای انتقال تنظیمات بین سایت‌ها یا ذخیرهٔ پروفایل پیکربندی مفید است.
Debugging Tools: گزارش‌های کش و وضعیت headerهای cache و اطلاعات hit/miss را بررسی کنید تا متوجه شوید کش چگونه کار می‌کند و چه صفحاتی کش نمی‌شوند.
توصیه‌های تنظیمات پیشنهادی برای سناریوهای متداول
۱. سایت استاتیک/وبلاگ کوچک: Enable Cache = ON، Cache Logged-in Users = OFF، Cache Mobile = OFF، Minify CSS/JS/HTML = ON، Lazy Load = ON، Image Optimization = ON، Default Public TTL = 86400.
۲. فروشگاه آنلاین/سایت با بخش کاربری: Enable Cache = ON، Cache Logged-in Users = OFF (یا با احتیاط و شرط‌بندی)، URI Excludes = صفحات سبد خرید و پرداخت، Minify = ON اما Combine = OFF (برای جلوگیری از تداخل JS مربوط به سبد)، Lazy Load = ON به جز hero images، Purge rules فعال برای محصولات و دسته‌بندی‌ها.
۳. سایت با ترافیک بالا و LiteSpeed سرور: فعال‌سازی QUIC.cloud، استفاده از Crawler با نرخ مناسب، Guest Mode در صفحات مناسب، Generate Critical CSS در QUIC.cloud، استفاده از CDN و WebP برای تصاویر.
آزمایش و مانیتورینگ — چگونه تغییرات را بسنجیم
ابزارهای تست: Google PageSpeed Insights، GTmetrix، WebPageTest و Lighthouse. هر تغییر را چند بار و با پاک‌سازی کش قبل و بعد اندازه‌گیری کنید تا مقدار واقعی بهبود مشاهده شود.
نکات تست: تست را از مناطق جغرافیایی مختلف انجام دهید اگر CDN دارید. همچنین تست در حالت mobile و desktop را جداگانه بررسی کنید چون بهینه‌سازی‌های متفاوت می‌تواند تاثیر متغیری روی هر حالت داشته باشد.
رفع مشکلات متداول و عیب‌یابی
۱. نمایش نادرست CSS بعد از Minify/Combine: ابتدا Combine را غیرفعال کنید؛ اگر مشکل حل شد، CSSها را یک به یک در exclude قرار دهید تا فایل مشکل‌دار پیدا شود. اگر از Cache CDN استفاده می‌کنید، CDN را هم Purge کنید.
۲. خطاهای جاوا اسکریپت پس از Delay JS: تاخیر برخی اسکریپت‌های ضروری را باعث از کار افتادن عملکرد می‌کند؛ اسکریپت‌های وابسته را در exclude قرار دهید یا از روش defer/async با دقت استفاده کنید.
۳. افزایش بار سرور بعد از فعال‌سازی Crawler: نرخ و concurrent crawler را کاهش دهید یا زمان‌بندی را به ساعات کم‌ترافیک منتقل کنید؛ در صورت امکان crawler را روی سرور دیگری یا با ظرفیت بیشتر اجرا کنید.
۴. محتوا برای کاربران واردشده کش می‌شود: بررسی کنید Cache Logged-in Users خاموش باشد و صفحات پنل کاربری/سبد خرید در URI Excludes فهرست شده باشند.
چک‌لیست نهایی قبل از انتشار تغییرات
۱. بکاپ کامل از فایل‌ها و دیتابیس تهیه شده باشد.
۲. تنظیمات جدید یک به یک اعمال و بعد از هر تغییر Purge انجام شده باشد.
۳. Critical CSS تولید و تست شده باشد (در صورت امکان از QUIC.cloud استفاده کنید).
۴. تصاویر بهینه و WebP ساخته شده و CDN تصاویر تنظیم شده باشد.
۵. صفحات حساس (سبد خرید، پرداخت، پروفایل کاربری) در Excludes وارد شده باشند.
۶. عملکرد با PageSpeed، GTmetrix و WebPageTest مقایسه و ثبت شود تا در صورت نیاز بتوان تغییرات را بازگرداند یا بهبود داد.
نکات امنیتی و هماهنگی با CDN
Headers و Cache-Control: هماهنگی هدرهای مربوط به کش بین سرور مبدا و CDN حیاتی است. بررسی کنید که Cache-Control و Expires به درستی تنظیم شده باشند و Purge منطبق با CDN انجام شود.
HTTPS و HTTP/3: برای استفاده از HTTP/3 و QUIC نیاز به HTTPS معتبر است. مطمئن شوید گواهی SSL به‌درستی نصب شده و CDN شما نیز HTTPS را پشتیبانی می‌کند.
سوالات متداول (FAQ)
آیا LSCache برای همه سایت‌ها مفید است؟ بله؛ اما میزان سودمندی بسته به نوع سرور، قالب، پلاگین‌ها و محتوای سایت متفاوت است. سایت‌های دارای محتوای استاتیک و ترافیک بالا بیشترین بهره را خواهند برد.
آیا Minify همیشه فعال شود؟ تا جای ممکن بله، اما اگر بعد از فعال‌سازی ظاهر یا عملکرد صفحه دچار مشکل شد باید فایل‌های معیوب را از پردازش مستثنی کنید.
آیا با Cloudflare تداخل دارد؟ ممکن است؛ اما با پیکربندی مناسب و هماهنگ‌سازی purge و cache headers می‌توان از هر دو همزمان استفاده کرد.
افزونه LiteSpeed Cache و ابزارهای مرتبط مانند QUIC.cloud مجموعه‌ای جامع از امکانات را برای بهینه‌سازی عملکرد سایت فراهم می‌کنند. با رعایت قوانین تغییر تدریجی، تست مستمر و پیکربندی صحیح TTL و Excludes، می‌توانید بهبود چشمگیری در زمان بارگذاری، UX و نمرات ابزارهای سنجش سرعت بدست آورید. همیشه قبل از اعمال تغییرات بزرگ بکاپ بگیرید و در هاست‌های اشتراکی مراقب قابلیت‌هایی باشید که ممکن است بار اضافی ایجاد کنند.
ضمیمه: منابع و مراجع برای مطالعهٔ بیشتر
مطالعه پیشنهادی: مستندات رسمی LiteSpeed Cache، راهنمای QUIC.cloud و ابزارهای تست PageSpeed، GTmetrix و WebPageTest. برای پیاده‌سازی پیشرفته‌تر می‌توانید مستندات مربوط به HTTP/3، Critical CSS و استراتژی‌های CDN را نیز بررسی نمایید.
فهرست تیترها