مراحل راه‌ اندازی سایت برای مبتدیان

این آموزش یک راهنمای کامل و مرحله به مرحله برای افراد مبتدی است که می‌خواهند اولین وب‌سایت خود را از صفر بسازند. در این آموزش، تمام مفاهیم اساسی به زبانی ساده توضیح داده می‌شود که دقیقا برای راه اندازی سایت به چه چیزهایی نیاز است. شما در این آموزش با موارد زیر آشنا خواهید شد:

• انتخاب موضوع و خرید آدرس اینترنتی (دامنه)
• آشنایی با فضای میزبانی (هاست و سرور مجازی)
• نصب و راه‌اندازی سیستم مدیریت محتوا (وردپرس)
• انجام تنظیمات اولیه برای آماده‌سازی سایت

قدم اول: انتخاب موضوع و هدف سایت

پیش از هر کاری، باید مشخص کنید که سایت شما قرار است چه کاربردی داشته باشد و برای چه مخاطبانی ساخته می‌شود. این موضوع، مسیر شما را در مراحل بعدی روشن‌تر می‌کند.

انواع سایت‌ها (شخصی، فروشگاهی، شرکتی، آموزشی، خبری و غیره)

ابتدا هدف خود را مشخص کنید. آیا می‌خواهید یک وبلاگ شخصی داشته باشید؟ یا شاید قصد دارید محصولاتی را در یک فروشگاه آنلاین به فروش برسانید؟ سایت‌ها انواع مختلفی دارند:

• شخصی یا وبلاگ: فضایی برای نوشتن مطالب روزانه یا نمایش نمونه کارها.
• فروشگاهی: برای فروش آنلاین کالا یا خدمات.
• شرکتی: جهت معرفی کسب‌وکار، خدمات و راه‌های ارتباطی.
• آموزشی: برای ارائه دوره‌های آنلاین و محتوای آموزشی.
• خبری: با هدف انتشار اخبار و مقالات در حوزه‌های مختلف.

انتخاب نام مناسب برای سایت

نام سایت شما، هویت آنلاین شماست و به عنوان اسم برند شناخته میشود. سعی کنید نامی انتخاب کنید که کوتاه، به یاد ماندنی و مرتبط با موضوع فعالیتتان باشد. نامی که به راحتی تلفظ و تایپ شود، به کاربران کمک می‌کند تا سایت شما را راحت‌تر پیدا کنند.

قدم دوم: خرید دامنه (Domain)

پس از انتخاب نام، نوبت به ثبت آدرس اینترنتی سایت شما می‌رسد.

دامنه چیست و چه نقشی دارد؟

دامنه، آدرس انحصاری وب‌سایت شما در اینترنت است که کاربران با وارد کردن آن در مرورگر، به سایت شما دسترسی پیدا می‌کنند. برای مثال، google.com یک دامنه است. در واقع، دامنه نامی است که به جای آدرس IP (یک سری اعداد پیچیده) استفاده می‌شود تا به خاطر سپردن آدرس سایت‌ها آسان‌تر شود.

پسوندهای دامنه (.ir، .com، .net و …)

پسوندهای مختلفی برای دامنه‌ها وجود دارد که هر کدام معنای خاصی دارند. معروف‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• .com: پراستفاده‌ترین و شناخته‌شده‌ترین پسوند برای سایت‌های تجاری و عمومی.
• .ir: پسوند ملی ایران، مناسب برای کسب‌وکارهایی که مخاطبان ایرانی دارند.
• .net: معمولا برای شرکت‌های مرتبط با فناوری و شبکه استفاده می‌شود.
• .org: اغلب توسط سازمان‌های غیرانتفاعی به کار می‌رود.

نکاتی برای انتخاب دامنه خوب (کوتاه، ساده و مرتبط با موضوع)

• کوتاه و ساده باشد: دامنه‌های طولانی و پیچیده به سختی در حافظه می‌مانند.
• مرتبط باشد: نام دامنه بهتر است نشان‌دهنده حوزه فعالیت سایت شما باشد.
• از اعداد و خط تیره بهتر است استفاده نکنید: استفاده از این موارد ممکن است کاربران را هنگام تایپ آدرس دچار اشتباه کند.

اتصال دامنه به هاست (ست کردن DNS)

بعد از اینکه در مرحله بعد، هاست یا vps خریداری کردیم، حالا پس از خرید دامنه و هاست، این دو سرویس به صورت خودکار به هم متصل نیستند. شما باید دامنه خود را طوری تنظیم کنید که به آدرس سرور (هاست) شما اشاره کند. (آدرس دامنه مانند آدرس منزل شماست و آدرس NS ها مانند پلاک یا کدپستی خانه شماست. پلاک یا کدپستی دقیقا به آدرس منزل و طبقه شما اشاره میکند) این کار از طریق تنظیم DNS یا همان Nameserver ها انجام می‌شود.

به زبان ساده، Nameserver ها مانند یک راهنما عمل می‌کنند و به مرورگرها می‌گویند که وقتی کاربری آدرس سایت شما را وارد می‌کند، باید به کدام سرور مراجعه کنند.

مراحل کلی به این صورت است:

• بعد از خرید هاست، شرکت میزبان اطلاعاتی شامل چند آدرس Name Server (معمولا به شکل ns1.hostname.com و ns2.hostname.com) در اختیار شما قرار می‌دهد.
• شما باید به پنل کاربری شرکتی که دامنه را از آن خریده‌اید مراجعه کنید.
• در بخش مدیریت دامنه، گزینه‌ای برای تغییر یا ویرایش DNS ها (Nameservers) پیدا کرده و آدرس‌هایی که از شرکت هاستینگ دریافت کرده‌اید را در آنجا وارد و ذخیره کنید.

توجه داشته باشید که اعمال این تغییرات و اتصال کامل دامنه به هاست ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت زمان ببرد.

برای افزایش سرعت و امنیت سایت، بسیاری از افراد از یک سرویس واسط به نام کلودفلر (Cloudflare) نیز استفاده می‌کنند. این سرویس DNS های شما را مدیریت کرده و از سایت شما در برابر حملات محافظت می‌کند. برای اطلاعات بیشتر در این مورد، می‌توانید به مقاله «آموزش اتصال دامنه به کلودفلر» مراجعه کنید.

قدم سوم: خرید هاست یا سرور مجازی

حالا که آدرس سایت را دارید، به فضایی برای نگهداری فایل‌ها و اطلاعات سایتتان نیاز دارید. سایتش ما باید 24 ساعته در اینترنت فعال باشد، پس به یک کامپیوتر همیشه روشن نیاز دارید.

هاست چیست؟

هاست یا میزبانی وب، فضایی بر روی یک کامپیوتر همیشه روشن و متصل به اینترنت (سرور) است که تمام فایل‌ها، تصاویر و داده‌های سایت شما در آن ذخیره می‌شود. وقتی کاربری آدرس سایت شما را وارد می‌کند، مرورگر او به این سرور متصل شده و محتویات سایت را نمایش می‌دهد. برای شروع، هاست اشتراکی که هزینه کمتری دارد، گزینه مناسبی است. در این نوع سرویس، منابع یک سرور بین چندین سایت تقسیم می‌شود.

سرور مجازی (VPS) چیست؟

سرور مجازی یا VPS نوعی میزبانی است که در آن یک سرور فیزیکی کامل، توسط نرم افزار به چند بخش مجازی تقسیم می‌شود. هر بخش به صورت یک سرور مستقل عمل می‌کند و منابع مخصوص به خود را دارد. این گزینه برای سایت‌هایی که ترافیک بیشتری دارند و به منابع اختصاصی نیاز دارند، مناسب‌تر است. برای اطلاعات بیشتر در مورد سرور مجازی و قیمت خرید vps، می‌توانید به مقاله «VPS چیست» مراجعه کنید.

تفاوت هاست و سرور مجازی (مقایسه ساده با مثال)

تفاوت اصلی هاست اشتراکی و سرور مجازی در میزان منابع و سطح دسترسی است. هاست اشتراکی را مانند زندگی در یک آپارتمان در نظر بگیرید که در آن امکانات عمومی مانند راهرو و آسانسور بین همه ساکنین مشترک است. اگر یکی از همسایه‌ها مصرف خیلی زیادی داشته باشد، ممکن است روی بقیه هم تاثیر بگذارد.

در مقابل، سرور مجازی مانند داشتن یک واحد مستقل در همان ساختمان است. شما فضای اختصاصی خود را دارید و عملکرد همسایه‌ها تاثیر مستقیمی بر شما ندارد. سرور مجازی کنترل و انعطاف‌پذیری بیشتری را در اختیار شما قرار می‌دهد. همچنین از نظر هزینه، هاست اشتراکی برای شروع کار و استفاده‌های سبک، بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است. برای راهنمایی در انتخاب سرور مجازی، می‌توانید مقاله چگونه VPS مناسب انتخاب کنیم را مشاهده کنید.

کدام برای شما مناسب‌تر است؟ (پیشنهاد برای کاربران مبتدی: هاست اشتراکی)

برای کاربران مبتدی و سایت‌های نوپا که بازدید زیادی ندارند، هاست اشتراکی بهترین و اقتصادی‌ترین گزینه است. مدیریت آن ساده‌تر است و شرکت میزبان، بسیاری از تنظیمات فنی را برای شما انجام می‌دهد. هر زمان که سایت شما رشد کرد و به منابع بیشتری نیاز داشتید، می‌توانید سرویس خود را به سرور مجازی ارتقا دهید. اگر در آینده تصمیم به استفاده از سرور مجازی گرفتید، می‌توانید راهنمای راه‌اندازی سایت در VPS را مطالعه کنید.

قدم چهارم: آشنایی با CMS (سیستم مدیریت محتوا)

برای مدیریت محتوای سایت بدون نیاز به کدنویسی، از ابزاری به نام سیستم مدیریت محتوا استفاده می‌شود.

CMS چیست و چه کاری انجام می‌دهد؟

سیستم مدیریت محتوا (Content Management System) یک نرم‌افزار است که به شما اجازه می‌دهد محتوای سایت خود را (مانند متن، عکس و ویدیو) به راحتی ایجاد، ویرایش و مدیریت کنید و مطالبی را در ویرایشگر آن بنویسید و در سایت منتشر کنید. به جای درگیر شدن با کدهای پیچیده، از یک محیط کاربری ساده برای کنترل همه چیز استفاده می‌کنید.

معروف‌ترین CMSها (وردپرس، جوملا)

سیستم‌های مدیریت محتوای مختلفی وجود دارند که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. دو مورد از محبوب‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• وردپرس (WordPress): محبوب‌ترین CMS در جهان که بیش از ۴۰٪ وب‌سایت‌ها از آن استفاده می‌کنند.
• جوملا (Joomla): یکی دیگر از CMS های قدرتمند با امکانات متنوع.

چرا وردپرس انتخاب بهتری برای شروع است؟

وردپرس به دلیل سادگی، انعطاف‌پذیری و داشتن جامعه کاربری بزرگ، بهترین انتخاب برای افراد مبتدی است. هزاران قالب و افزونه رایگان و تجاری برای آن وجود دارد که به شما امکان می‌دهد ظاهر و امکانات سایت خود را به دلخواه تغییر دهید. یادگیری وردپرس آسان است و منابع آموزشی فراوانی برای آن در دسترس است. برای انتخاب سرویس مناسب برای سایت وردپرسی، می‌توانید به راهنمای انتخاب VPS برای وردپرس نگاهی بیندازید.

قدم پنجم: نصب وردپرس و راه‌اندازی سایت

اکنون زمان آن رسیده که سایت خود را به صورت عملی بسازید.

نصب وردپرس روی هاست (به‌صورت خودکار از طریق کنترل‌پنل)

بیشتر شرکت‌های هاستینگ، ابزارهایی برای نصب خودکار وردپرس با چند کلیک ساده ارائه می‌دهند. شما می‌توانید با ورود به کنترل پنل هاست خود (مانند cPanel یا DirectAdmin)، به بخش نصب‌کننده نرم‌افزار بروید و وردپرس را انتخاب و نصب کنید. این فرآیند معمولاً کمتر از چند دقیقه طول می‌کشد. برای یادگیری کامل این مرحله، مقاله آموزش نصب وردپرس را مطالعه کنید.

ورود به پیشخوان وردپرس

پس از نصب، می‌توانید با اضافه کردن /wp-admin به انتهای آدرس سایت خود، وارد صفحه مدیریت یا همان پیشخوان وردپرس شوید. اینجا بخش مدیریتی کامل سایت شماست و تمام تنظیمات و مدیریت محتوا از این بخش انجام می‌شود.

انتخاب قالب (Theme)

قالب، ظاهر و چیدمان سایت شما را مشخص می‌کند. هزاران قالب رایگان و حرفه‌ای برای وردپرس وجود دارد. شما می‌توانید از بخش نمایش > پوسته‌ها در پیشخوان، قالبی را انتخاب و فعال کنید که با موضوع سایت شما هماهنگ باشد.

نصب افزونه‌ها (Plugins) برای امکانات بیشتر

افزونه‌ها یا پلاگین‌ها، ابزارهایی هستند که امکانات جدیدی به سایت شما اضافه می‌کنند. برای مثال، می‌توانید با نصب افزونه، فرم تماس، گالری تصاویر یا فروشگاه آنلاین به سایت خود اضافه کنید.

قدم ششم: تنظیمات اولیه سایت

پس از نصب، چند تنظیم ساده اما مهم وجود دارد که باید انجام دهید.

ساخت برگه‌ها و منوها (صفحه اصلی، درباره ما، تماس با ما)

صفحات اصلی سایت خود مانند صفحه اصلی، درباره ما و تماس با ما را از بخش برگه‌ها ایجاد کنید. سپس از قسمت نمایش > فهرست‌ها، یک منو بسازید تا کاربران به راحتی بتوانند بین این صفحات جابجا شوند.

تنظیم عنوان و توضیحات سایت

از بخش تنظیمات > عمومی، عنوان و یک توضیح کوتاه برای سایت خود وارد کنید. این اطلاعات در نتایج موتورهای جستجو نمایش داده می‌شوند و به کاربران کمک می‌کنند تا موضوع سایت شما را بفهمند.

قدم هفتم: راه‌اندازی سایت فروشگاهی (ووکامرس)

اگر هدف شما فروش کالا یا خدمات آنلاین است، باید امکانات یک فروشگاه را به سایت وردپرسی خود اضافه کنید. این کار با یک افزونه رایگان و بسیار پرطرفدار به نام ووکامرس (WooCommerce) انجام می‌شود.

نصب افزونه ووکامرس

ووکامرس یک افزونه قدرتمند است که تمام قابلیت‌های یک فروشگاه آنلاین را به سایت شما اضافه می‌کند. برای نصب آن کافی است به بخش افزونه‌ها > افزودن در پیشخوان وردپرس بروید، WooCommerce را جستجو و سپس نصب و فعال کنید. پس از فعال‌سازی، ووکامرس شما را از طریق یک راهنمای ساده برای تنظیمات اولیه (مانند واحد پول و آدرس فروشگاه) هدایت می‌کند.

اضافه کردن اولین محصول

بعد از نصب ووکامرس، یک بخش جدید به نام محصولات به پیشخوان شما اضافه می‌شود. شما می‌توانید از این قسمت، اطلاعات کامل محصولات خود شامل نام، قیمت، توضیحات، تصاویر و موجودی کالا را وارد کنید. ووکامرس به شما این امکان را می‌دهد که انواع محصول (فیزیکی، دانلودی، متغیر) را تعریف کنید.

تنظیم درگاه پرداخت و روش ارسال

یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر فروشگاه آنلاین، امکان پرداخت هزینه است. ووکامرس به صورت پیش‌فرض امکاناتی مانند پرداخت در محل را دارد، اما برای دریافت پول از مشتریان به صورت آنلاین، نیاز به درگاه پرداخت دارید:

• درگاه پرداخت مستقیم: شما می‌توانید با بانک‌ها یا شرکت‌های PSP در ایران قرارداد ببندید تا یک درگاه اختصاصی برای سایت خود داشته باشید، به سایت درگاه های پرداخت میتوانید مراجعه کنید و درخواست پذیرندگی بدهید. همچنین برای اتصال درگاه به سایتتان، از افزونه های رایگان یا افزونه هایی که در مارکت های ایرانی به فروش میرسد، میتوانید استفاده کنید.
• درگاه‌های واسط: برخی شرکت‌های واسط خدمات درگاه پرداخت را بدون نیاز به قرارداد مستقیم با بانک، ارائه می‌دهند که راه‌اندازی سریع‌تری دارند.

برای اتصال به درگاه‌های پرداخت ایرانی، باید افزونه‌های مخصوص هر درگاه را که معمولا توسط همان شرکت یا توسعه‌دهندگان دیگر ارائه می‌شود، روی سایت خود نصب و تنظیم کنید. همچنین، در بخش تنظیمات ووکامرس می‌توانید هزینه‌ها و روش‌های ارسال کالا (مانند پیک، پست پیشتاز، تیپاکس) را نیز مشخص کنید.